Rural culture in india / ગ્રામીણ સંસ્કૃતિ:ભારત

            જ્યારે પૃથ્વી પર જીવનની શરૂઆત થઈ હતી ત્યારે લોકો જીવન છુટું છવાયું અને કબીલા સ્વરૂપે જીવન ગુજારતા હતા.એટલે તમે દુનિયાની તમામ સંસ્કૃતિઓમાં લગભગ ગામ અને કબીલા ઉલ્લેખ જોવા મળે છે.આ જહાંમાં જ્યારે શહેરીકરણ ની શરૂઆત નહોતી થઈ એ પહેલાં ગ્રામીણ અને કબીલાઈ જીવન અસ્તિત્વમાં હશે.ગ્રામીણ સંસ્કૃતિ લોકોના જીવન સાથે વણાઈ ગયેલી બાબત છે.જેથી વિશ્વ સાહિત્યમાં પણ ગ્રામીણ સંસ્કૃતિના ભારો ભાર વખાણ વાળા લખાણો લખાયા છે.ગ્રામીણ સંસ્કૃતિમાં લોકો એમના સહિયારા,શાંત ,પરસ્પરની ભાવના, એકતા અને લાગણીઓ વાળા જીવનને કારણે એક અનેરું મહત્વ સર્જે છે.ગ્રામીણ ઇલાકામાં મોટે ભાગે ખેતી અને પશુપાલન સાથે સંકળાયેલી પ્રજા હોય છે.

         ગ્રામીણ જીવનની સવાર આહલાદક હોય છે.રાતા પ્રકાશથી ઝાકઝમાળ સૂર્યદેવ નો પ્રકાશ હોય ને પક્ષીઓનું મધુર કલરવ અને જગતનો તાત તેના  ગોધન લઈને હાલતો હાલતો ખેતરે જતો હોય.મંદિરમાં પરોઢિયે અને સુર્યાસ્ત ના ટાણે અય ને રૂડા અખંડ ઝાલર વાગતા હોય.અને સાંજે ગામના પાદરે(ઓટલે) ભેગા મળી અલક મલક ની વાતો કરવાની મજા તો અલગજ.

આજે ગ્રામીણ જીવન માં પરિવર્તનનો પવન ફૂંકાઈ ચુક્યો છે.ધીમે ધીમે ગામડાઓની દશા બદલાઈ રહી છે.લોકો શિક્ષણના ઉપયોગ થકી પોતાના ગામડાને સશક્ત બનાવવા સફળ પ્રયત્નો કરી રહ્યા છે.ગામડાઓ વિકાસના પંથે અગ્રેસર થવા માંડ્યા છે.તમામ ગામડાઓમાં પાકી સડકો નિર્માણ પામી રહી છે.નવી શાળાઓ અસ્તિત્વમાં આવી રહી છે. ગામડાઓમાં પશુપાલકો માટે ડેરીની વ્યવસ્થા,સોસાયટીની વ્યવસ્થા,પોસ્ટ ઓફિસ અને ગ્રામ પંચાયતો પ્રભાવશાળી અસ્તિત્વ ધરાવે છે.જે ગ્રામજનોના ઉપયોગ કાજે જ છે.આ ઉપરાંત સ્ટ્રીટ લાઇટની વ્યવસ્થા પણ પ્રકાશ પાથરે છે.ગામડામાં મોટે ભાગે ખેડૂત પ્રજા હોવાથી જો કુદરતનો લીરે લીલા રહેતો ત્રણેય ઋતુમાં પુષ્કળ પાક પાકે છે.આજનો ખેડૂત ખેતી ક્ષેત્રે ટેક્નોલોજ અને માહિતીના ઉપયોગ થી ગુણવત્તા સભર ખેતી તરફ વળ્યો છે.

      ગ્રામીણ જીવનનો સૌથી મોટો ફાયદો એ છે કે અહીં તમને ચોખ્ખું ગુણવતાયુક્ત વાતાવરણ ઉપલબ્ધ થઈ શકે છે.પ્રદુષણ વિનાનું વાતાવરણ પછી એ હવાનું હોય કે અવાજનું.આ ઉપરાંત ગામમાં પોતાના ખેતરની સ્વાદિષ્ટ તાજી શાકભાજી અને ફળફળાદી ઉપલબ્ધ થઈ રહે છે.એ સિવાય પણ દૂધ,દહીં,છાસ,ઘી વગેરે તાજું અને ઘેર બનાવેલું મળી રહે છે.અને સૌથી ખાસ વાત પેલી આપડી ધોતી ઝભ્ભો માથે ફાળિયું અને હાથમાં લાકડી વાળી ઠાઠમાઠ તો ખરી જ પાછી..!

પરંતુ આજે વિશ્વમાં ઔધોગિક ક્રાંતિ પછી જે પરિવર્તનનો પુરઝડપે પવન ફૂંકાયો જેના કારણે ધીમે ધીમે શહેરી સંસ્કૃતિનો ભવ્ય પ્રકારે

 વિકાસ પામી રહી છે.અને શહેરીકારણનું પ્રમાણ દિન પ્રતિદિન વધતું જોવા મળે છે.ભારત માં હાલ પણ ૬૦%ની આસપાસ વસ્તી ગ્રામીણ ઇલાકામાં વસવાટ કરે છે.અને અને સમૃદ્ધ જીવન જીવી રહી છે.ગાંધીજીએ પણ કહ્યુંછે કે અસલી ભારત ગામડાઓમાં વસે છે.

ગ્રામીણ સંસ્કૃતિ નો આનંદ ઉલ્લાસ અનેરો હોય છે.ગ્રામીણ વિસ્તારના આ ધીમે ધીમે બદલાતા દોરથી બધા ખુશ થઈને આનંદની અદભુત અનુભૂતિ મહેસુસ કરી રહ્યા છે.