" કાયદો અને વ્યવસ્થા એ શરીરની રાજનીતિક દવા છે અને જ્યારે રાજકીય શરીર બીમાર પડે, ત્યારે દવા આપવી જોઈએ". - ડો.બી.આર.આંબેડકર
- બંધારણ એટલે શું?
દરેક રાષ્ટ્રને તેનું પોતાનું બંધારણ હોય છે. બંધારણમાં તમામ કાયદાઓનું મૂળ રહેલું હોવાથી તેને દેશનો મૂળભૂત કાયદો કહેવામા આવે છે. જે અનુસાર સરકાર દેશનો વહીવટ ચલાવે છે. તથા ધારાસભા, કારોબારી અને ન્યાયતંત્રને વ્યાખ્યાયિત કરી તેના અધિકારો અને જવાબદારીઓ ને સુનિશ્ચિત કરે છે. ટૂંક માં, "દેશનું શાશન જે નિયમો અને સિધ્ધાંતોને અનુરૂપ ચાલે છે, તે નિયમો અને સિધ્ધાંતોના સમૂહને બંધારણ કહે છે."
- ભારત:બંધારણ
ભારતનું બંધારણ વિશ્વમાં સૌથી લાંબુ લેખિત બંધારણ છે. ભારતનું બંધારણ એકીકૃત અને સમવાયતંત્રી છે. બંધારણ ભારતને "સાર્વભૌમ, સમાજવાદી, બિનસાંપ્રદાયિક, લોકશાહી પ્રજાકસત્તા જાહેર કરે છે. અને તેના તમામ નાગરિકોને આર્થિક, સામાજિક અને રાજકીય ન્યાય; વિચાર, અભિવ્યક્તિ, માન્યતા, શ્રદ્ધા અને પૂજાની સ્વતંત્રતા; પ્રતિષ્ઠા અને તકની સમાનતા; વ્યક્તિની ગરિમા, રાષ્ટ્રની એકતા અને અખંડિતતાની ખાતરી આપી તમામ નાગરિકોને બંધુતાની ભાવના વિકસિત કરવા પ્રોત્સાહિત કરે છે."
- ભારતના બંધારણ ની વિશેષતાઓ :
- જડ છતાં પરિવર્તનશીલ બંધારણ.
- સમવાય છતાં એકતંત્રી રાષ્ટ્ર.
- સંસદની સાર્વભૌમત્વ અને ન્યાયિક સર્વોચ્ચતાનો સમન્વય.
- સાર્વભૌમ સત્તા.
- મૂળભૂત અધિકાર.
- રાજ્યનીતિના માર્ગદર્શક સિદ્ધાંતો.
- મિલભૂત ફરજો.
- કટોકટીની જોગવાઈ.
- સંસદીય પદ્ધતિ.
- સ્વતંત્ર અને નિષ્પક્ષ ન્યાયતંત્ર.
- પુખ્તવય મતાધિકાર.
- બિનસાંપ્રદાયિકતા.
- નાગરિકતા.
- સ્વતંત્ર સંસ્થાઓ.
- ઉપસંહાર :
No comments:
Post a Comment